chuyển đổi sang mô hình Proof-of-Stake (PoS) phi tập trung

 Để làm rõ mục đích, lý do và bản chất của việc chuyển đổi sang mô hình Proof-of-Stake (PoS) phi tập trung trong hệ sinh thái Starknet, chúng ta cần đi sâu vào từng khía cạnh này một cách chi tiết. Việc chuyển đổi sang PoS là một bước tiến quan trọng, đánh dấu giai đoạn trưởng thành và hướng tới sự phi tập trung hóa thực sự của Starknet.

Tóm lại:

Việc chuyển đổi sang mô hình PoS phi tập trung trong hệ sinh thái Starknet là một bước đi chiến lược và cần thiết, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Starknet đối với sự phi tập trung hóa. Mục đích chính là tăng cường tính phi tập trung, bảo mật, và khả năng phục hồi của mạng lưới, đồng thời thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng và tạo nền tảng cho quản trị phi tập trung trong tương lai. Bản chất của quá trình này là sự chuyển giao quyền lực và trách nhiệm sang một mạng lưới phi tập trung, đánh dấu một giai đoạn phát triển mới, trưởng thành và bền vững hơn cho Starknet. Mục đích chính của việc chuyển đổi sang mô hình PoS phi tập trung là phi tập trung hóa hoạt động của Sequencer trong Starknet.

1. Mô hình Proof-of-Stake (PoS) là gì?

Trước khi nói về việc chuyển đổi của Starknet, chúng ta cần hiểu cơ bản về Proof-of-Stake (PoS). PoS là một cơ chế đồng thuận được sử dụng trong các mạng blockchain để xác thực giao dịch và tạo ra các khối mới. Trong mô hình PoS:

• Validators (Người xác thực): Thay vì "đào" như trong Proof-of-Work (PoW), các mạng PoS sử dụng validators. Validators là những người khóa (stake) một lượng tiền điện tử của mạng (trong trường hợp Starknet là token $STRK) để tham gia vào quá trình xác thực giao dịch và tạo khối.

• Lựa chọn Validator: Các validator được chọn để tạo khối và xác thực giao dịch dựa trên nhiều yếu tố, trong đó lượng stake (số lượng token đã khóa) thường là yếu tố chính. Validator nào stake càng nhiều, cơ hội được chọn càng cao.

• Phần thưởng: Validators nhận được phần thưởng (thường là token của mạng) khi xác thực thành công các giao dịch và tạo ra khối mới. Phần thưởng này là động lực để họ hoạt động trung thực và bảo vệ mạng lưới.

• Lợi ích của PoS: So với PoW, PoS thường được coi là tiết kiệm năng lượng hơn, có khả năng mở rộng tốt hơn, và có thể phi tập trung hóa hơn. Nó cũng cho phép những người nắm giữ token tham gia vào việc bảo mật và quản trị mạng lưới.

2. Mô hình Starknet hiện tại (trước PoS):

Hiện tại, Starknet hoạt động theo mô hình Sequencer tập trung. Điều này có nghĩa là:

• Sequencer: Một thực thể duy nhất (hiện tại do StarkWare vận hành) đóng vai trò Sequencer, chịu trách nhiệm thu thập giao dịch từ người dùng, sắp xếp chúng theo thứ tự, và tạo ra các lô giao dịch để gửi lên Ethereum.

• Prover: Starknet sử dụng công nghệ STARK để tạo ra bằng chứng hợp lệ cho các lô giao dịch này. Prover cũng thường do một thực thể tập trung vận hành.

• Tính tập trung: Mô hình này, mặc dù hiệu quả ở giai đoạn đầu phát triển, mang tính tập trung cao. Quyền kiểm soát quá trình sắp xếp giao dịch và tạo lô nằm trong tay một thực thể duy nhất.

3. Mục đích của việc chuyển đổi sang PoS phi tập trung trong Starknet:

Mục đích chính của việc chuyển đổi sang mô hình PoS phi tập trung là phi tập trung hóa hoạt động của Sequencer trong Starknet. Điều này mang lại nhiều lợi ích quan trọng:

• Tăng cường tính phi tập trung: Đây là mục tiêu cốt lõi. Chuyển từ Sequencer tập trung sang một mạng lưới các validators phi tập trung sẽ làm cho Starknet trở nên kháng kiểm duyệt hơn, minh bạch hơn, và thuộc về cộng đồng hơn.

• Tăng cường bảo mật: Một mạng lưới validators phi tập trung sẽ khó bị tấn công hoặc kiểm soát hơn so với một Sequencer tập trung. Việc phân tán quyền lực xác thực giúp tăng cường khả năng phục hồi và chống chịu các cuộc tấn công.

• Đảm bảo tính sẵn sàng và độ tin cậy: Khi có nhiều validators tham gia, mạng lưới sẽ trở nên khả dụng hơn và ít bị gián đoạn hơn. Nếu một validator gặp sự cố, các validator khác vẫn có thể tiếp tục hoạt động, đảm bảo mạng lưới hoạt động liên tục.

• Thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng: Mô hình PoS cho phép người nắm giữ token $STRK tham gia trực tiếp vào việc bảo mật và vận hành mạng lưới thông qua việc staking và trở thành validator hoặc ủy quyền stake cho validators. Điều này tạo ra một cộng đồng tham gia tích cực và có trách nhiệm hơn.

• Tạo nền tảng cho quản trị phi tập trung: Mô hình PoS thường là bước đệm quan trọng để tiến tới quản trị phi tập trung. Các validator (và những người ủy quyền stake) có thể có quyền biểu quyết trong các quyết định quan trọng liên quan đến giao thức và tương lai của Starknet.

• Tăng cường giá trị và tiện ích của token $STRK: PoS cung cấp một tiện ích thực tế cho token $STRK. Người dùng có thể stake token để tham gia vào việc bảo mật mạng và nhận phần thưởng, tạo ra động lực kinh tế để nắm giữ và sử dụng token $STRK.

4. Lý do Starknet chuyển đổi sang PoS phi tập trung:

Có nhiều lý do quan trọng thúc đẩy Starknet chuyển đổi sang mô hình PoS phi tập trung:

• Cam kết với sự phi tập trung: Ngay từ đầu, Starknet đã định hướng là một giải pháp Layer-2 phi tập trung cho Ethereum. Việc chuyển đổi sang PoS là một bước đi tự nhiên và tất yếu để thực hiện cam kết này.

• Sự trưởng thành của công nghệ Starknet: Công nghệ STARK và Starknet đã đạt đến mức độ trưởng thành nhất định, đủ để hỗ trợ một mô hình PoS phi tập trung an toàn và hiệu quả.

• Nhu cầu từ cộng đồng: Cộng đồng Starknet ngày càng lớn mạnh và mong muốn có được sự phi tập trung hóa thực sự, với sự tham gia và quyền kiểm soát lớn hơn đối với mạng lưới.

• Xu hướng chung của ngành công nghiệp blockchain: Toàn ngành công nghiệp blockchain đang hướng tới sự phi tập trung hóa. Các Layer-2 hàng đầu khác cũng đang hoặc đã chuyển đổi sang mô hình phi tập trung. Starknet cần đi theo xu hướng này để duy trì tính cạnh tranh và hấp dẫn.

• Tạo động lực tăng trưởng dài hạn: Một mạng lưới phi tập trung, được quản trị bởi cộng đồng, thường có khả năng phát triển bền vững và mạnh mẽ hơn trong dài hạn so với một hệ thống tập trung.

5. Bản chất của việc chuyển đổi sang PoS phi tập trung trong Starknet:

Bản chất của việc chuyển đổi sang PoS phi tập trung trong Starknet là một quá trình chuyển giao quyền lực và trách nhiệm từ một thực thể tập trung (StarkWare) sang một mạng lưới phi tập trung gồm nhiều validators và cộng đồng người nắm giữ token $STRK. Đây là một sự thay đổi mang tính hệ thống và bao gồm nhiều khía cạnh:

• Thay đổi kiến trúc Sequencer: Sequencer tập trung hiện tại sẽ được thay thế bằng một mạng lưới các Sequencer phi tập trung, được lựa chọn thông qua cơ chế PoS.

• Phát triển cơ chế Staking: Cần xây dựng một cơ chế staking an toàn, hiệu quả và dễ sử dụng cho token $STRK, cho phép người dùng tham gia vào việc bảo mật mạng.

• Xây dựng hạ tầng Validator: Cần phát triển hạ tầng và công cụ cho phép người dùng dễ dàng trở thành validators và vận hành node validator Starknet.

• Thiết lập cơ chế phần thưởng và phạt: Cần thiết kế cơ chế phần thưởng hấp dẫn để khuyến khích validators hoạt động trung thực và hiệu quả, đồng thời có cơ chế phạt nghiêm minh đối với các hành vi gian lận hoặc gây hại cho mạng lưới.

• Phát triển hệ thống quản trị phi tập trung: Việc chuyển đổi sang PoS thường đi kèm với việc xây dựng một hệ thống quản trị phi tập trung, cho phép cộng đồng tham gia vào việc ra quyết định và định hướng tương lai của Starknet.

• Quá trình chuyển đổi dần dần: Việc chuyển đổi sang PoS phi tập trung thường là một quá trình phức tạp và kéo dài, không phải là một sự kiện xảy ra trong một sớm một chiều. Nó có thể bao gồm nhiều giai đoạn thử nghiệm, điều chỉnh và tối ưu hóa.

• Không ảnh hưởng đến công nghệ STARK: Việc chuyển đổi sang PoS không thay đổi công nghệ cốt lõi STARK mà Starknet sử dụng để chứng minh tính hợp lệ của giao dịch. Starknet vẫn tiếp tục là một Validity Rollup mạnh mẽ và bảo mật, chỉ là cơ chế đồng thuận và quản trị sẽ trở nên phi tập trung hơn.

6. Vai trò của token $STRK trong mô hình PoS phi tập trung:

Token $STRK đóng vai trò trung tâm trong mô hình PoS phi tập trung của Starknet. Nó được sử dụng để:

• Staking: Validators cần stake token $STRK để tham gia vào quá trình xác thực và tạo khối.

• Phần thưởng: Phần thưởng cho validators được trả bằng token $STRK.

• Quản trị: Token $STRK có thể được sử dụng để biểu quyết trong các quyết định quản trị liên quan đến giao thức Starknet.