Sao trong hệ sinh thái Starknet dùng zk Stark lại có cả zk Snark?

Bạn đã đặt một câu hỏi rất hay và thể hiện sự quan sát kỹ lưỡng về hệ sinh thái StarkNet. Đúng là StarkNet được xây dựng dựa trên công nghệ zk-STARKs (Zero-Knowledge Scalable Transparent ARguments of Knowledge), nhưng bạn cũng thấy sự xuất hiện của zk-SNARKs (Zero-Knowledge Succinct Non-interactive Arguments of Knowledge) trong hệ sinh thái này. Dưới đây là lý giải cho điều này:

  1. StarkNet là Layer 2 dựa trên zk-STARKs:
    • Công nghệ cốt lõi: StarkNet sử dụng zk-STARKs làm công nghệ chứng minh mật mã chính để đảm bảo tính hợp lệ và khả năng mở rộng của các giao dịch được xử lý ngoài chuỗi và sau đó xác minh trên Ethereum.
    • Ưu điểm của zk-STARKs: zk-STARKs có nhiều ưu điểm như tính minh bạch (không cần trusted setup), khả năng mở rộng cao và khả năng chống lại các cuộc tấn công lượng tử tiềm năng.
  2. Tại sao lại có zk-SNARKs trong hệ sinh thái StarkNet? Sự xuất hiện của zk-SNARKs trong hệ sinh thái StarkNet thường không phải là một sự mâu thuẫn mà là sự bổ sung hoặc phục vụ cho các mục đích cụ thể:
    • Khả năng tương tác và tích hợp:
    • Tương thích với Ethereum: zk-SNARKs là một công nghệ chứng minh phổ biến và đã được sử dụng rộng rãi trên Ethereum. Các dự án trong hệ sinh thái StarkNet có thể sử dụng zk-SNARKs để dễ dàng tương tác hoặc tích hợp với các hệ thống và ứng dụng đã tồn tại trên Ethereum mà đã quen thuộc với zk-SNARKs.
    • Cầu nối (Bridges): Các giải pháp cầu nối tài sản giữa StarkNet và Ethereum hoặc các blockchain khác có thể sử dụng zk-SNARKs cho một số khía cạnh của quá trình chứng minh và xác minh giao dịch, đặc biệt nếu các hệ thống khác đó sử dụng zk-SNARKs.
    • Các trường hợp sử dụng cụ thể:
    • Ứng dụng tập trung vào tính riêng tư: Mặc dù zk-STARKs cũng cung cấp tính riêng tư, nhưng trong một số trường hợp sử dụng cụ thể mà tính "succinctness" (kích thước bằng chứng nhỏ) và tốc độ xác minh nhanh của zk-SNARKs là ưu tiên hàng đầu (ngay cả khi có trusted setup), các dự án có thể lựa chọn sử dụng zk-SNARKs cho các thành phần cụ thể của ứng dụng của họ.
    • Thử nghiệm và đổi mới: Hệ sinh thái StarkNet đang phát triển rất nhanh chóng, và các nhà phát triển có thể đang thử nghiệm và khám phá các công nghệ chứng minh khác nhau, bao gồm cả zk-SNARKs, để tìm ra giải pháp tốt nhất cho các nhu cầu cụ thể.
    • Sự phát triển của công nghệ: Các công nghệ zk-SNARKs cũng đang không ngừng phát triển, với những nỗ lực để giảm thiểu hoặc loại bỏ nhu cầu về trusted setup (ví dụ: PLONK, Halo). Các dự án trong hệ sinh thái StarkNet có thể tích hợp các phiên bản zk-SNARKs tiên tiến này.
    • Tính linh hoạt của hệ sinh thái: StarkNet hướng đến việc xây dựng một hệ sinh thái mở và linh hoạt. Việc cho phép các dự án sử dụng các công nghệ khác nhau (bao gồm cả zk-SNARKs) tùy thuộc vào nhu cầu cụ thể của họ có thể thúc đẩy sự đổi mới và đa dạng trong hệ sinh thái. Tóm lại: Sự xuất hiện của zk-SNARKs trong hệ sinh thái StarkNet không hề mâu thuẫn với việc StarkNet là một Layer 2 dựa trên zk-STARKs. Thay vào đó, nó thường là kết quả của nhu cầu tương tác với các hệ thống khác, các yêu cầu cụ thể về hiệu suất hoặc tính riêng tư trong một số ứng dụng nhất định, hoặc đơn giản là sự khám phá và thử nghiệm các công nghệ mới trong một hệ sinh thái đang phát triển. zk-STARKs vẫn là công nghệ chứng minh cốt lõi của chính StarkNet, trong khi zk-SNARKs có thể được sử dụng một cách chọn lọc cho các mục đích bổ sung.

Nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

hệ sinh thái starknet có phát triển gì liên quan đến stable coin không

Starknet hướng tới hoàn thành phi tập trung vào cuối năm 2025 hoặc đầu năm 2026

SWOT về staknet STRK