tầm nhìn Starknet
thế tầm nhìn dài hạn của Starknet là gì ấy nhỉ, việc mở rộng làm layer 2 sang bitcoin có phục vụ cho tầm nhìn đó không
Tuyệt vời, chúng ta hãy làm rõ tầm nhìn dài hạn của StarkNet và xem xét vị trí của Bitcoin L2 trong đó.
1. Tầm nhìn Dài hạn Cốt lõi của StarkNet:
Tầm nhìn dài hạn cốt lõi của StarkNet xoay quanh việc mở rộng quy mô Ethereum một cách an toàn và bền vững để hiện thực hóa tiềm năng của nó như một lớp dàn xếp (settlement layer) và nền tảng tính toán phi tập trung toàn cầu.
Cụ thể hơn, tầm nhìn này bao gồm:
1.1. Mở rộng theo cấp số nhân (Exponential Scalability): Cho phép Ethereum xử lý hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu giao dịch mỗi giây (TPS) thông qua công nghệ ZK-STARKs, vượt xa giới hạn hiện tại của L1.
1.2. Giảm Chi phí Cực thấp (Ultra-low Costs): Làm cho việc tương tác với blockchain trở nên khả thi về mặt kinh tế cho mọi người dùng và mọi loại ứng dụng, kể cả các giao dịch vi mô (micro-transactions).
1.3. Duy trì Bảo mật tương đương Ethereum L1 (L1 Equivalent Security): Đảm bảo rằng việc mở rộng quy mô không làm suy giảm tính bảo mật và phi tập trung mà người dùng tin tưởng ở Ethereum, thông qua việc sử dụng Validity Proofs (STARKs).
1.4. Hỗ trợ Tính toán Phức tạp (Supporting Complex Computation): Cho phép triển khai và chạy các ứng dụng phi tập trung (dApps) với logic phức tạp (như game on-chain, DeFi cao cấp, AI/ZKML) mà không bị giới hạn bởi chi phí và khả năng tính toán của L1, nhờ vào Cairo VM.
1.5. Trở thành một "Lớp Thực thi" (Execution Layer) Chính cho Ethereum: Định vị StarkNet như một môi trường chính nơi các ứng dụng được xây dựng và người dùng tương tác, trong khi Ethereum L1 đóng vai trò là lớp bảo mật và dàn xếp cuối cùng.
Tóm lại: Tầm nhìn của StarkNet là biến Ethereum thành một "siêu máy tính phi tập trung" thực sự mạnh mẽ, bảo mật và có thể tiếp cận toàn cầu, với StarkNet đóng vai trò là động cơ xử lý chính.
2. Việc Mở rộng làm Layer 2 sang Bitcoin có Phục vụ Tầm nhìn Đó Không?
Đây là một điểm rất thú vị và cần phân tách rõ ràng:
2.1. Khả năng Kỹ thuật của STARKs: Công nghệ ZK-STARKs về bản chất là một công cụ chứng minh tính toán tổng quát. Về mặt lý thuyết, nó có thể được áp dụng để xây dựng các giải pháp mở rộng hoặc tăng cường chức năng cho các blockchain khác, bao gồm cả Bitcoin. Việc chứng minh các giao dịch hoặc trạng thái off-chain và neo vào Bitcoin L1 là khả thi về mặt kỹ thuật (dù đối mặt với những thách thức riêng của Bitcoin như scripting hạn chế).
2.2. Tầm nhìn Cốt lõi của StarkNet (Mạng lưới L2): Như đã nêu ở trên, tầm nhìn cốt lõi và công khai của dự án StarkNet (với token STRK, mạng lưới phi tập trung...) là tập trung vào việc mở rộng Ethereum. Toàn bộ kiến trúc, thiết kế và nỗ lực phát triển ban đầu đều hướng tới mục tiêu này.
2.3. Chiến lược của StarkWare (Công ty): StarkWare, công ty đứng sau việc phát minh STARKs và phát triển StarkNet, có thể có một tầm nhìn hoặc chiến lược kinh doanh rộng hơn. Họ có thể khám phá hoặc cấp phép công nghệ STARKs của mình cho các dự án muốn xây dựng giải pháp trên các blockchain khác, bao gồm cả Bitcoin. Đây có thể là một cách để đa dạng hóa ứng dụng công nghệ và tạo thêm nguồn doanh thu.
2.4. Có Phục vụ Tầm nhìn StarkNet Không?
Không trực tiếp: Việc xây dựng một L2 riêng biệt cho Bitcoin bằng công nghệ STARKs không trực tiếp phục vụ tầm nhìn cốt lõi là mở rộng Ethereum. Đó là một hướng đi song song hoặc mở rộng.
Gián tiếp (Có thể): Nếu thành công, nó có thể:
Chứng minh thêm sức mạnh và tính linh hoạt của công nghệ STARKs, củng cố uy tín của StarkWare và gián tiếp là StarkNet.
Mở ra khả năng tương tác (interoperability) trong tương lai giữa hệ sinh thái StarkNet (trên Ethereum) và một L2 Bitcoin dựa trên STARKs, tạo ra các trường hợp sử dụng mới.
Kết luận:
Tầm nhìn dài hạn cốt lõi của StarkNet (mạng lưới L2) hiện tại vẫn tập trung mạnh mẽ vào việc mở rộng Ethereum.
Việc sử dụng công nghệ STARKs để xây dựng một Layer 2 cho Bitcoin là một khả năng kỹ thuật và có thể nằm trong chiến lược rộng hơn của công ty StarkWare hoặc các dự án khác, nhưng nó không phải là mục tiêu chính trong tầm nhìn đã công bố của chính mạng lưới StarkNet. Nó không trực tiếp phục vụ mục tiêu cốt lõi là làm cho Ethereum trở thành nền tảng tính toán toàn cầu, mà giống như một sự mở rộng tiềm năng của công nghệ sang một hệ sinh thái khác.
đánh giá về Tầm nhìn Dài hạn Cốt lõi của StarkNet:
Tầm nhìn dài hạn cốt lõi của StarkNet xoay quanh việc mở rộng quy mô Ethereum một cách an toàn và bền vững để hiện thực hóa tiềm năng của nó như một lớp dàn xếp (settlement layer) và nền tảng tính toán phi tập trung toàn cầu.
như vậy là họ đã đặt cược vào ETH, số phận của họ gắn liền với số phận của ETH
Bạn đánh giá hoàn toàn chính xác.
Việc StarkNet định vị tầm nhìn dài hạn cốt lõi của mình là "mở rộng quy mô Ethereum" chính là một sự đặt cược chiến lược và có tính quyết định vào tương lai của Ethereum.
Dưới đây là phân tích sâu hơn về ý nghĩa của việc này:
Sự Cộng sinh (Symbiotic Relationship):
StarkNet cần Ethereum:
An ninh (Security): StarkNet dựa vào lớp đồng thuận và bảo mật của Ethereum L1 để đảm bảo tính cuối cùng (finality) và an toàn cho các giao dịch đã được xử lý trên L2. Nếu Ethereum thất bại hoặc mất đi sự tin tưởng về bảo mật, giá trị bảo mật mà StarkNet thừa hưởng cũng bị suy giảm nghiêm trọng.
Tính thanh khoản và Hiệu ứng Mạng lưới: StarkNet hưởng lợi trực tiếp từ hệ sinh thái người dùng, nhà phát triển và tài sản khổng lồ đã có sẵn trên Ethereum. Việc dễ dàng chuyển tài sản qua lại (bridging) và sự quen thuộc của người dùng với ETH là lợi thế lớn.
Mục đích tồn tại: Lý do chính để xây dựng StarkNet là giải quyết vấn đề của Ethereum. Nếu Ethereum không còn là nền tảng smart contract hàng đầu hoặc nhu cầu mở rộng nó biến mất, mục đích cốt lõi của StarkNet sẽ bị ảnh hưởng.
Ethereum cần StarkNet (và các L2 khác):
Khả năng mở rộng: Ethereum L1 tự nó không thể đáp ứng nhu cầu giao dịch ngày càng tăng. Các L2 như StarkNet là giải pháp thiết yếu để Ethereum có thể xử lý khối lượng lớn giao dịch với chi phí thấp, giúp nó duy trì tính cạnh tranh và hiện thực hóa tầm nhìn trở thành nền tảng toàn cầu.
Đổi mới: Các L2 như StarkNet cũng là nơi thử nghiệm các công nghệ mới (như STARKs, Cairo, AA gốc) trước khi chúng có thể được tích hợp hoặc truyền cảm hứng cho L1.
Rủi ro Gắn liền (Coupled Risk):
Rủi ro của Ethereum là Rủi ro của StarkNet: Bất kỳ vấn đề nghiêm trọng nào xảy ra với Ethereum (lỗ hổng bảo mật, sự trì trệ trong nâng cấp, mất thị phần vào tay các L1 cạnh tranh, vấn đề pháp lý nhắm vào Ethereum...) đều sẽ tác động tiêu cực và trực tiếp đến StarkNet.
Phụ thuộc vào Lộ trình của Ethereum: Các nâng cấp quan trọng của Ethereum (như EIP-4844 cho proto-danksharding giúp giảm phí L2) có ảnh hưởng lớn đến tính kinh tế và khả năng cạnh tranh của StarkNet. Sự chậm trễ hoặc thay đổi trong lộ trình L1 có thể ảnh hưởng đến L2.
Giới hạn của L1: Ngay cả với L2, một số khía cạnh vẫn phụ thuộc vào khả năng và giới hạn của L1 (ví dụ: chi phí đăng dữ liệu lên L1, dù đã giảm nhờ EIP-4844).
Kết luận:
Vâng, số phận của StarkNet, theo tầm nhìn cốt lõi hiện tại, gắn bó chặt chẽ với số phận của Ethereum. Đây là một chiến lược tập trung, tận dụng vị thế và hệ sinh thái khổng lồ của Ethereum, nhưng cũng đi kèm với rủi ro phụ thuộc. Thành công của StarkNet trong dài hạn không chỉ phụ thuộc vào sự ưu việt của công nghệ STARKs/Cairo mà còn phụ thuộc rất lớn vào việc Ethereum tiếp tục giữ vững vị trí là nền tảng hợp đồng thông minh hàng đầu và có nhu cầu mở rộng quy mô ngày càng tăng. Đó là một "ván cược" lớn và có cơ sở vững chắc, nhưng không phải là không có rủi ro.
tại sao họ không phát triền là 1 layer 1 mà phải là layer 2 của ETH, họ sợ không thu hút mạng lưới, hay cạnh tranh được với các L1 đang có khác như ETH à
Đó là một câu hỏi phản ánh đúng bản chất chiến lược đằng sau quyết định của StarkNet. Việc họ chọn làm Layer 2 cho Ethereum thay vì xây dựng Layer 1 riêng không hẳn xuất phát từ "sợ hãi" theo nghĩa tiêu cực, mà là một lựa chọn chiến lược có chủ đích dựa trên những lợi thế và thực tế của thị trường.
Dưới đây là những lý do chính:
Tận dụng Bảo mật và Phi tập trung Vô song của Ethereum (Leveraging Ethereum's Security and Decentralization):
Đây là lý do QUAN TRỌNG NHẤT. Xây dựng một Layer 1 mới đòi hỏi phải thiết kế, triển khai và quan trọng nhất là bảo mật một cơ chế đồng thuận hoàn toàn mới. Việc thu hút đủ lượng validator/staker để đạt được mức độ phi tập trung và bảo mật tương đương Ethereum là một thách thức khổng lồ, tốn kém và mất rất nhiều thời gian (thậm chí có thể không bao giờ đạt được).
Bằng cách neo vào Ethereum (sử dụng Ethereum làm lớp dàn xếp - settlement layer), StarkNet thừa hưởng gần như toàn bộ ngân sách bảo mật khổng lồ và mức độ phi tập trung đã được chứng minh qua thời gian của Ethereum. Đây là một lợi thế cực lớn mà không L1 mới nào có thể dễ dàng sao chép. Người dùng và ứng dụng có thể tin tưởng vào tính cuối cùng (finality) của giao dịch trên StarkNet vì nó được đảm bảo bởi Ethereum.
Khai thác Hiệu ứng Mạng lưới và Hệ sinh thái Khổng lồ của Ethereum (Tapping into Ethereum's Network Effect & Ecosystem):
Ethereum có cộng đồng nhà phát triển lớn nhất, hệ sinh thái ứng dụng (dApps) phong phú nhất, tổng giá trị bị khóa (TVL) cao nhất, và lượng người dùng đông đảo nhất trong thế giới smart contract.
Việc xây dựng L2 cho phép StarkNet:
Thu hút người dùng hiện tại của Ethereum: Người dùng có thể dễ dàng chuyển tài sản (ETH, ERC-20, NFT) lên StarkNet thông qua cầu nối (bridge).
Tiếp cận nguồn nhân lực Dev: Mặc dù cần học Cairo, việc ở trong quỹ đạo của Ethereum vẫn dễ thu hút Dev hơn là bắt đầu từ con số 0 hoàn toàn.
Tương tác với Tài sản Ethereum: Các dApp trên StarkNet có thể dễ dàng tương tác và sử dụng các tài sản gốc Ethereum.
Việc xây dựng một L1 mới sẽ phải đối mặt với "vấn đề khởi đầu nguội" (cold start problem) cực kỳ khó khăn trong việc xây dựng cộng đồng, thu hút thanh khoản và ứng dụng từ đầu.
Tập trung vào Năng lực Cốt lõi: Công nghệ Scaling (Focusing on Core Competency):
Điểm mạnh cốt lõi của StarkWare (công ty mẹ) là mật mã học Zero-Knowledge, cụ thể là STARKs, và xây dựng các hệ thống chứng minh hiệu quả (Cairo VM).
Việc làm L2 cho phép họ tập trung toàn bộ nguồn lực và chuyên môn vào việc phát triển và tối ưu hóa công nghệ scaling mà không cần phải phân tán nỗ lực vào việc xây dựng và duy trì một lớp đồng thuận phức tạp cho L1. Họ làm tốt nhất cái họ giỏi nhất.
Định vị Chiến lược: Giải pháp cho Vấn đề của Ethereum (Strategic Positioning):
Vấn đề lớn nhất và rõ ràng nhất của Ethereum là khả năng mở rộng (phí cao, tốc độ chậm). StarkNet định vị mình là một giải pháp trực tiếp cho vấn đề này.
Việc trở thành một phần của "giải pháp Ethereum" thường dễ được chấp nhận và thu hút sự chú ý hơn là cố gắng trở thành một "kẻ thay thế Ethereum" - một cuộc chiến cực kỳ khó khăn với rất nhiều đối thủ L1 khác đã và đang diễn ra.
Trả lời trực tiếp các ý của bạn:
Sợ không thu hút mạng lưới? Chính xác hơn là họ tận dụng mạng lưới sẵn có của Ethereum để giảm thiểu rủi ro và chi phí khổng lồ của việc xây dựng mạng lưới L1 từ đầu. Đó là một chiến lược thông minh.
Sợ không cạnh tranh được với các L1 khác? Thay vì cạnh tranh trực tiếp trên sân chơi L1 đông đúc, họ chọn một sân chơi khác - L2 - nơi họ có thể tận dụng thế mạnh công nghệ của mình để giải quyết một vấn đề cụ thể cho nền tảng L1 thống trị thị trường.
Tóm lại: Quyết định làm Layer 2 của StarkNet là một tính toán chiến lược dựa trên việc tối đa hóa lợi thế công nghệ STARKs bằng cách tận dụng bảo mật và hiệu ứng mạng lưới không thể lay chuyển của Ethereum, đồng thời tránh được những thách thức cực đại trong việc xây dựng và bảo mật một Layer 1 độc lập từ con số 0.
một phần họ tin vào tầm nhìn Blockchain sẽ phát triển theo hướng modular, nhiều lớp
Chính xác! Bạn đã chạm đến một điểm cực kỳ quan trọng và là một phần không thể thiếu trong bức tranh lớn về lý do StarkNet chọn con đường Layer 2.
Niềm tin vào tương lai Modular Blockchain (Blockchain Mô-đun) là một động lực nền tảng mạnh mẽ:
Khái niệm Modular Blockchain:
Thay vì kiến trúc Monolithic (Nguyên khối) nơi một blockchain duy nhất xử lý tất cả các tác vụ cốt lõi (Thực thi giao dịch, Dàn xếp/Hoàn tất, Đồng thuận, và Tính sẵn có của Dữ liệu), kiến trúc Modular tách biệt các chức năng này thành các lớp chuyên biệt.
Lớp Thực thi (Execution Layer): Xử lý giao dịch, chạy hợp đồng thông minh (Ví dụ: StarkNet, Arbitrum, Optimism).
Lớp Dàn xếp (Settlement Layer): Xác minh bằng chứng từ lớp thực thi, giải quyết tranh chấp (nếu có), và cung cấp sự đảm bảo cuối cùng về trạng thái (Ví dụ: Ethereum L1 cho các Rollups).
Lớp Tính sẵn có của Dữ liệu (Data Availability Layer): Đảm bảo dữ liệu giao dịch được công bố và có sẵn để mọi người có thể xác minh trạng thái của lớp thực thi (Ví dụ: Ethereum L1 với EIP-4844 "blobs", hoặc các lớp DA chuyên dụng như Celestia, Avail).
Lớp Đồng thuận (Consensus Layer): Thống nhất về thứ tự giao dịch và tính hợp lệ của khối (Thường gắn liền với lớp Dàn xếp hoặc DA).
StarkNet Định vị trong Thế giới Modular:
StarkNet được thiết kế và định vị rõ ràng là một Lớp Thực thi hiệu năng cao. Nó chuyên môn hóa vào việc thực thi các giao dịch và tính toán phức tạp một cách hiệu quả bằng Cairo VM và chứng minh chúng bằng STARKs.
Nó chủ động dựa vào Ethereum để đóng vai trò là Lớp Dàn xếp (xác minh bằng chứng STARK) và Lớp Tính sẵn có của Dữ liệu (đăng dữ liệu giao dịch hoặc bằng chứng lên L1).
Tại sao Tin vào Modularity lại Dẫn đến Lựa chọn L2:
Chuyên môn hóa Tối ưu: Nếu bạn tin rằng việc tách biệt các chức năng sẽ dẫn đến hiệu quả cao hơn, thì việc xây dựng một L1 mới cố gắng làm tốt tất cả mọi thứ là không tối ưu. Thay vào đó, hãy tập trung xây dựng lớp thực thi tốt nhất có thể.
Tận dụng Lớp Cơ sở Tốt nhất: Ethereum đã chứng minh mình là lớp dàn xếp và đồng thuận phi tập trung, an toàn nhất. Việc tận dụng nền tảng này (thay vì xây dựng lại) cho phép StarkNet tập trung nguồn lực vào thế mạnh cốt lõi của mình là công nghệ ZK và thực thi.
Khả năng Mở rộng Tổng thể: Kiến trúc mô-đun được xem là con đường khả thi nhất để đạt được khả năng mở rộng quy mô blockchain lên hàng tỷ người dùng. Một lớp thực thi chuyên dụng có thể xử lý khối lượng giao dịch lớn hơn nhiều so với một L1 nguyên khối.
Linh hoạt và Đổi mới: Cho phép các lớp thực thi khác nhau (ZK-Rollups, Optimistic Rollups) cùng tồn tại và đổi mới, tất cả đều hưởng lợi từ bảo mật của cùng một lớp dàn xếp.
Kết luận:
Niềm tin vào tương lai modular không chỉ là một yếu tố phụ, mà là một phần cốt lõi trong triết lý thiết kế và chiến lược của StarkNet. Nó giải thích tại sao họ không xem việc xây dựng L1 là mục tiêu, mà thay vào đó tập trung vào việc trở thành một lớp thực thi hàng đầu, đóng góp vào một hệ sinh thái Ethereum (và có thể là blockchain rộng lớn hơn) theo kiến trúc mô-đun, nơi mỗi lớp thực hiện tốt nhất chức năng chuyên biệt của mình. Đó là một tầm nhìn về sự hợp tác và chuyên môn hóa thay vì cạnh tranh trực tiếp ở mọi cấp độ.
bạn đánh giá sao về tầm nhìn blockchain tương lai sẽ là Modular Blockchain (Blockchain Mô-đun)
giống như internet trước đây cũng phát triển theo hướng phân lớp
Đánh giá của tôi về tầm nhìn Modular Blockchain (Blockchain Mô-đun) là rất tích cực và tôi tin rằng đây là hướng đi khả thi và có khả năng thống trị nhất cho sự phát triển của blockchain trong tương lai, đặc biệt là đối với các hệ sinh thái muốn đạt được quy mô lớn mà vẫn duy trì được sự phi tập trung và bảo mật.
Việc so sánh với sự phát triển theo lớp của Internet là một phép loại suy rất chính xác và mạnh mẽ.
1. Tại sao Tầm nhìn Modular Blockchain lại Hấp dẫn và Có khả năng Thành công:
Giải quyết Bộ ba Bất khả thi (Blockchain Trilemma): Các blockchain Monolithic (Nguyên khối) gặp khó khăn trong việc tối ưu hóa đồng thời cả ba yếu tố: Bảo mật, Phi tập trung và Khả năng mở rộng. Kiến trúc Modular cho phép các lớp khác nhau chuyên môn hóa vào từng khía cạnh:
Lớp Dàn xếp (Settlement - thường là L1 như Ethereum) tập trung vào Bảo mật và Phi tập trung tối đa.
Lớp Thực thi (Execution - L2 Rollups như StarkNet) tập trung vào Khả năng mở rộng và tốc độ xử lý giao dịch.
Lớp Tính sẵn có của Dữ liệu (Data Availability) tập trung vào việc cung cấp dữ liệu một cách hiệu quả về chi phí và có thể kiểm chứng.
Chuyên môn hóa và Tối ưu hóa: Giống như trong mọi hệ thống phức tạp, việc phân chia nhiệm vụ cho các thành phần chuyên biệt thường dẫn đến hiệu quả cao hơn. Các đội ngũ có thể tập trung xây dựng lớp thực thi tốt nhất, lớp DA rẻ nhất, hoặc lớp dàn xếp an toàn nhất mà không cần phải làm tốt tất cả mọi thứ cùng một lúc.
Đổi mới Nhanh hơn: Việc tách lớp cho phép đổi mới diễn ra độc lập và nhanh chóng hơn ở từng lớp. Lớp thực thi có thể thử nghiệm các máy ảo mới (như Cairo VM) hoặc cơ chế mới mà không ảnh hưởng trực tiếp đến sự ổn định của lớp đồng thuận cốt lõi.
Linh hoạt và Tùy chọn: Cung cấp nhiều lựa chọn hơn cho nhà phát triển và người dùng. Họ có thể chọn lớp thực thi phù hợp với nhu cầu (ZK vs Optimistic, EVM vs non-EVM) trong khi vẫn được hưởng lợi từ bảo mật của cùng một lớp dàn xếp.
2. Sự tương đồng với Sự phát triển Phân lớp của Internet:
TCP/IP là hình mẫu thành công: Mô hình phân lớp của Internet (TCP/IP với các lớp như Vật lý, Liên kết Dữ liệu, Mạng, Vận chuyển, Ứng dụng) đã chứng minh sức mạnh của việc trừu tượng hóa và chuyên môn hóa. Mỗi lớp giải quyết một tập hợp vấn đề cụ thể, cho phép các công nghệ khác nhau ở mỗi lớp cùng tồn tại và phát triển (Ethernet ở lớp 2, IP ở lớp 3, TCP/UDP ở lớp 4, HTTP/SMTP ở lớp 7).
Khả năng mở rộng toàn cầu: Chính kiến trúc phân lớp này đã cho phép Internet mở rộng quy mô để kết nối toàn cầu và hỗ trợ vô số ứng dụng đa dạng.
Đổi mới ở các lớp trên: Sự ổn định và phổ biến của các lớp dưới (IP, TCP) đã tạo nền tảng cho sự bùng nổ đổi mới ở lớp ứng dụng (Web, email, streaming, mạng xã hội...). Tương tự, một lớp dàn xếp và DA ổn định có thể thúc đẩy sự bùng nổ của các ứng dụng sáng tạo trên các lớp thực thi L2.
3. Những Thách thức và Cân nhắc:
Độ phức tạp: Hệ thống đa lớp vốn dĩ phức tạp hơn trong việc thiết kế, triển khai và sử dụng. Việc tương tác giữa các lớp (bridging) vẫn còn tiềm ẩn rủi ro và ma sát về trải nghiệm người dùng.
Bảo mật liên kết: Bảo mật của lớp thực thi phụ thuộc chặt chẽ vào lớp dàn xếp và lớp DA. Bất kỳ vấn đề nào ở các lớp dưới đều có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến lớp trên.
Phân mảnh: Có nguy cơ phân mảnh thanh khoản và trải nghiệm người dùng nếu có quá nhiều lớp thực thi không tương tác tốt với nhau.
Giai đoạn đầu: Kiến trúc modular blockchain vẫn đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ. Các tiêu chuẩn, công cụ và thực tiễn tốt nhất vẫn đang được hình thành.
Kết luận:
Tầm nhìn về một tương lai Modular Blockchain là một tầm nhìn mạnh mẽ, hợp lý và có cơ sở vững chắc, được truyền cảm hứng từ thành công của kiến trúc phân lớp Internet. Nó đưa ra con đường khả thi nhất để giải quyết bài toán khó về khả năng mở rộng blockchain mà không phải hy sinh quá nhiều về bảo mật và phi tập trung.
Mặc dù còn những thách thức về độ phức tạp và trải nghiệm người dùng cần vượt qua, xu hướng tách biệt các chức năng cốt lõi của blockchain thành các lớp chuyên biệt đang ngày càng rõ ràng, đặc biệt là trong hệ sinh thái Ethereum với sự bùng nổ của L2 và các giải pháp DA. StarkNet, với vai trò là một lớp thực thi chuyên dụng, đang đặt cược mạnh mẽ vào tương lai này và có vị thế tốt để trở thành một phần quan trọng trong đó.
Nhận xét
Đăng nhận xét